Erteleme davranışı, bir kişinin yapması gereken işleri veya görevleri sürekli olarak erteleyerek yapmamak veya son dakikaya bırakmak şeklinde ortaya çıkan bir davranıştır. Bu davranış genellikle işlevsellik kaybına ve stres artışına neden olabilir.
Erteleme davranışı, genellikle kişinin işe başlama konusunda motivasyon eksikliği, zaman yönetimi becerilerinde zayıflık, korku veya kaygı gibi çeşitli nedenlerle ilişkilendirilir. Uzun vadede, ertelemenin kişinin kişisel ve mesleki yaşamında olumsuz etkileri olabilir, bu yüzden bu davranışla başa çıkmak önemlidir.
Erteleme Davranışı Nedenleri
Erteleme davranışı, bir dizi karmaşık faktörün birleşimi sonucu ortaya çıkabilir. İşte ertelemenin yaygın nedenlerinden bazıları:
- Motivasyon Eksikliği: Görevin yapılmasına yönelik yetersiz motivasyon, kişiyi işleri ertelemeye itebilir. Görevin zorlu, sıkıcı veya anlamsız olduğu hissi de motivasyonu azaltabilir.
- Korku ve Kaygı: Başarısızlık, eleştirilme veya reddedilme korkusu, kişiyi görevi yapmaktan kaçınmaya itebilir. Başarısızlık korkusu, kişinin işi erteleyerek bu korkuyu geçici olarak engellemesine neden olabilir.
- Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçi eğilimler, kişinin görevleri tamamlamadan önce mükemmel bir sonuç elde etme isteğiyle ertelemesine neden olabilir. Bu, işlerin sürekli olarak ertelenmesine yol açabilir.
- Zaman Yönetimi Becerilerinin Eksikliği: Zaman yönetimi becerilerinin yetersiz olması, kişinin görevlerini etkili bir şekilde planlayamamasına ve sonuç olarak işleri ertelemesine neden olabilir.
- Dikkat Dağıtıcı Faktörler: Çevresel faktörler, dijital oyalanmalar, sosyal medya, televizyon veya diğer dikkat dağıtıcı unsurlar, kişinin işlerini ertelemesine neden olabilir.
- Başlama Güçlüğü: Görevin başlamasıyla ilgili başlama güçlüğü yaşamak da ertelemenin bir nedeni olabilir. Bir kez başlandığında işlerin daha kolay ilerleyeceği düşüncesi olabilir.
Ödül Tahmininde Yanılma: İnsanlar, bir işi tamamlamanın sağlayacağı ödül veya tatmin duygusunu yanlış tahmin edebilirler. Bu nedenle, işi ertelemek, kısa vadeli ödüllere odaklanmayı tercih etmek gibi bir yanılgıya neden olabilir.
Akademik Erteleme Nedir?
Akademik erteleme, öğrencilerin ödevleri, projeleri, sınavları veya diğer akademik görevleri yapmayı sürekli olarak ertelemesi veya geciktirmesi durumunu ifade eder. Bu, öğrencilerin zamanlarını etkili bir şekilde yönetememesi veya belirli bir görevle ilgili kaygı, motivasyon eksikliği veya başka duygusal engellerle başa çıkamaması nedeniyle ortaya çıkabilir.
Akademik erteleme, genellikle öğrencilerin işlerini son ana kadar bırakmaları, sürekli olarak görevlerini ertelemeleri, sürekli olarak zamanı verimsiz bir şekilde kullanmaları veya başkalarından sürekli olarak yardım istemeleri gibi davranışlarla kendini gösterebilir. Bu durum, öğrencilerin akademik başarılarını etkileyebilir ve stres, kaygı ve özsaygı düşüklüğü gibi duygusal zorluklara neden olabilir.
Akademik erteleme genellikle çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir, bunlar arasında zaman yönetimi becerilerinin eksikliği, mükemmeliyetçilik, düşük motivasyon, duygusal zorluklar, dikkat eksikliği ve sınav kaygısı gibi faktörler yer alabilir. Akademik ertelemeyi ele almak için öğrencilere zaman yönetimi becerilerini geliştirmek, hedefler belirlemek, planlama yapmak, motivasyon stratejileri geliştirmek ve duygusal engellerle başa çıkmak gibi becerileri öğrenmeleri ve uygulamaları önerilir.
Erteleme Davranışı ile İlgili Yanlış Bilinenler
- Erteleme sadece tembellikle ilgilidir: Erteleme, sadece tembellikle ilgili değildir. Aslında, birçok insanın ertelemesinin altında yatan nedenler arasında motivasyon eksikliği, kaygı, mükemmeliyetçilik, düşük özsaygı gibi psikolojik faktörler yer alabilir.
- Erteleme sadece zaman yönetimi eksikliğiyle ilgilidir: Zaman yönetimi eksikliği, erteleme davranışının bir nedeni olabilir ancak bu tek faktör değildir. Örneğin, bir kişi sadece iyi bir zaman yöneticisi olmasına rağmen görevle ilgili kaygı yaşıyorsa yine de erteleyebilir.
- Erteleme, sadece belirli bir yaşam döneminde görülür: Erteleme davranışı, yaşamın her aşamasında görülebilir ve sadece öğrenciler arasında değil, iş dünyasında da yaygındır. Hem genç yetişkinler hem de yetişkinler arasında görülebilir.
- Erteleme, her zaman olumsuz sonuçlar doğurur: Erteleme bazen yaratıcılığı artırabilir ve bazı insanlar için performanslarını artırabilir. Ancak, uzun vadede sık sık erteleme yapmak, stres, kaygı, düşük özsaygı ve iş performansında düşüş gibi olumsuz sonuçlara yol açabilir.
- Erteleme, herkesin aynı şekilde ortaya çıkar: Erteleme, her birey için farklı nedenlerden kaynaklanabilir ve farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı insanlar görevleri son ana kadar erteleyebilirken, diğerleri planlanmış bir zamana bağlı kalarak görevleri erteleyebilir.
Bu yanlış anlamalar, erteleme davranışını anlamak ve ele almak için önemlidir çünkü bu yanlış anlamalar, insanların bu konuda gereksiz suçluluk veya utanç duymalarına neden olabilir. Gerçekte, erteleme, çeşitli faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanır ve genellikle öğrenilebilir stratejilerle ele alınabilir.
Erteleme Davranışı ile Nasıl Başa Çıkılır?
Erteleme davranışıyla başa çıkmak, kişinin zaman yönetimi becerilerini geliştirmesi, motivasyonunu arttırması ve olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmesi gerekebilir. İşte ertelemeyi azaltmaya yardımcı olabilecek bazı stratejiler:
- Görevleri Parçalara Bölme: Büyük ve karmaşık görevleri daha küçük, yönetilebilir parçalara ayırarak başlamak, işe başlama konusundaki engelleri azaltabilir.
- Öncelik Belirleme: Öncelik sırasına koymak, yapılacak işleri belirli bir sıraya göre organize etmek ve öncelik vermek, zamanı daha etkili bir şekilde yönetmeye yardımcı olabilir.
- Zaman Yönetimi Becerilerini Geliştirme: Günlük veya haftalık planlar yapmak, zamanı etkili bir şekilde kullanmayı ve işleri tamamlamayı kolaylaştırabilir.
- Motivasyonu Arttırma: Görevi tamamlamanın getireceği ödülleri veya sonuçları düşünmek, motivasyonu artırabilir. Ayrıca, kendinize küçük ödüller belirlemek veya başarılarınızı kutlamak da motive edici olabilir.
- Kendine İyi Davranma: Kendinizi eleştirmek veya suçlamak yerine, kendinize anlayış ve destek gösterin. Olumsuz düşünceler yerine olumlu ve yapıcı bir iç konuşma geliştirin.
- Dikkat Dağıtıcı Unsurları Azaltma: Çevrenizdeki dikkat dağıtıcı unsurları azaltın veya ortadan kaldırın. Telefondan gelen bildirimleri kapatmak, sosyal medyayı sınırlamak veya sessiz bir ortamda çalışmak gibi adımlar, dikkatinizi odaklanmış tutmanıza yardımcı olabilir.
- Başlama Güçlüğü ile Başa Çıkma: Görevi başlatmakta zorlanıyorsanız, küçük bir adım atmaktan çekinmeyin. Sadece birkaç dakika çalışmaya başlamak, genellikle işe girişinizi kolaylaştırabilir.
- Destek Alma: Arkadaşlarınızdan veya ailenizden destek istemek, zorlu görevlerle başa çıkmakta yardımcı olabilir. Ayrıca, bir öğrenci koçu veya terapist gibi profesyonel destek kaynaklarından yardım almayı düşünebilirsiniz.
Erteleme davranışıyla başa çıkmak, sürekli bir çaba ve pratik gerektirebilir. Bu stratejileri uygulamak ve kendi kişisel başa çıkma yöntemlerinizi geliştirmek, ertelemenin etkilerini azaltmanıza ve daha verimli bir şekilde çalışmanıza yardımcı olabilir.
Her bir kişinin ertelemesi farklı nedenlere dayanabilir ve bu nedenler genellikle kişinin kişisel özellikleri, deneyimleri ve çevresel faktörlerle ilişkilidir. İnsanlar farklı kişisel özelliklere, deneyimlere, değerlere ve yaşam koşullarına sahiptir, bu da ertelemeyi etkileyen faktörlerin çeşitliliğine katkıda bulunur.
Erteleme davranışı, genellikle tembellikle karıştırılan ancak farklı bir kavramdır. Tembellik, işleri yapmaktan kaçınmak veya minimum çabayla işleri halletmek isteme eğilimidir. Ancak, ertelemenin altında yatan nedenler daha karmaşıktır ve genellikle tembellikten daha derin ve çeşitlidir. Erteleme davranışı, tembellikten farklıdır çünkü kişi genellikle yapılması gereken işle ilgilenir ve yapılması gereken işi tamamlamak istese de, belirli bir nedenden dolayı bunu yapmakta zorlanır. Tembellik ise genellikle kişinin işleri yapmak istememesi veya çabasız olmasıyla ilişkilidir. Erteleme Davranışı Neden Olur?
Erteleme Davranışı Tembellik Midir?
Erteleme Davranışı Alanında Uzman Ekibimiz
Doktor Psikolog ve Klinik Psikolog Kadromuz
Dr. Klinik Psikolog Nazlı Işık Birçek
Dr. Psikolog Ezgi Özkan
Klinik Psikolog Ece Mengütay
Klinik Psikolog Merve Yılmaz
Klinik Psikolog Refika Çavuşoğlu
Klinik Psikolog Cansu Metin Bozkurt
Klinik Psikolog Gülce Uzonur
Klinik Psikolog Serra Ekmekcioğlu
Klinik Psikolog Betül Şengül
