Kleptomani Nedir? Belirtileri Nelerdir? Çalma Hastalığı

Kleptomani ( Çalma hastalığı), kökenini Eski Yunan dilinden alan bir kelimedir. Kelime, bu dildeki çalan kişi, hırsız anlamına gelen bir kelime kökünden türemiş ve günümüze kadar gelmiştir. Günlük hayatta çok karşılaşmadığımız bu kelime bir çeşit psikolojik rahatsızlığı tanımlıyor. Eğer sizler de kleptomani nedir ve kleptomani ne demek gibi soruların cevaplarını arıyorsanız, yazımızı okumaya devam edebilirsiniz. Haydi gelin şimdi bu psikolojik rahatsızlığı etraflıca açıklayalım.

Kleptomani Nedir?

Kleptomani, Türkçeye çalma rahatsızlığı veya çalma hastalığı olarak çevrilebilir. Kleptomani hastalığı olan kişiler, etrafında gördüğü pek çok nesneyi çalmaya eğilimlidirler. Fakat kleptomani hastaları, bir gelir elde etmek, birisinden öç almak veya bir şeyleri kanıtlamak için eşya çalmazlar. Hatta kleptomani nedir konusunda araştırma yapan bilim insanları, bu hastalığa sahip kişilerin daha çok değersiz ürünleri çaldıklarını gözlemlemişler.

Bu psikolojik bozukluğa sahip kişilerde, diğer bireylere nazaran çalma dürtüsü oldukça kuvvetlidir ve engellenemez bir hal alır. Bu yüzden kişi bu dürtüye yenik düşerek girdiği pek çok ortamda hırsızlık yapmaya başlar.

Kleptomani hastalığı olan bazı kişiler kleptomani nedir bilmezler ve durumlarını anlamlandıramazlar. Bazı kişiler ise herhangi bir sorunla karşılaşmadıkları sürece bu durumu açığa vurmak istemezler. Çünkü psikolojik destek almaktan ve dışlanmaktan korkarlar. Bu yüzden, kleptomani hastalığı tanısı genellikle hırsızlık olayının suçüstü yapılması ile konulur.

Kleptomani Belirtileri Nelerdir?

Kleptomani hastalığı aslında basit bir hastalık gibi görünse de pek çok belirtisi bulunuyor. Yüzde yüz çözüme ulaşılan bir tedavisi olmamakla beraber, her hırsızlık yapan kişiye kleptomani tanısı koyulmuyor. Hatta kleptomani teşhisi oranı hırsızlıktan hüküm giyen kişilerin bile arasında yüzde on ile yüzde üç oranında değişiyor. Tüm topluma oranladığımızda ise kleptomani hastalığının oldukça nadir görüldüğünü söyleyebiliriz.

İşte kleptomani şüphesi uyandıran belirtiler:

• Kişinin kendisine gerek olmadığı halde pek çok farklı şey çalmak istemesi ve bu isteğe bir türlü karşı koyamaması.
• Hırsızlık yapıldıktan bir süre sonra kişinin içten içe kendinden utanması, sosyal hayatında içine kapanık olması, depresyona girmesi ve içini korku duygusunun kaplaması.
• Eşyalar çalınırken kişinin tatmin olduğunu ve içindeki boşluğun dolduğunu hissetmesi.
• Kişide dışarı çıkmaya dair problemlerin başlaması, dışarı çıktığında hırsızlık yapacağına dair sürekli endişe duyması ve çalma isteği sırasında oldukça gergin hareketler sergilemesi.
• Kleptomani hastalığı bulunan kişinin bir türlü bu sorunun üstesinden gelememesi ve ne yaparsa yapsın her seferinde aynı duygu durum değişikliklerinin yeniden yaşanması.

Kleptomani Hastaları Nasıl Davranır?

Kleptomani hastalığı, kişilerin bütün davranışlarını ve ruh halini etkileyen önemli bir problemdir diyebiliriz. Bu rahatsızlığa sahip kişiler genellikle depresyona yenik düşmüş bir biçimde ve karamsarlığa kapılmış halde oluyor. Pek çok kleptoman sosyal fobiye sahip olup dışarı çıkmaktan kaçınıyor. Kleptomanlar dışarıdayken, mağazalara girmek için büyük istek duyabiliyor. Bunun dışında gün içinde olur olmadık zamanlarda kalabalıktan uzaklaşmak veya görüşmeyi sonlandırmak isteyebiliyorlar. Güvenlik güçleri ile veya polisle karşılaşınca endişeye kapılan kleptomani hastalığı sahipleri, her an gergin ve tedirgin bir görünüme sahip oluyorlar.

Çalma Hastalığı Kleptomani Ne Demek?

Dürtü kontrol bozuklukları olarak sayılan ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, psikolojik bir hastalıktır. Kleptomani, maddi değerinden bağımsız, kişinin işine yaramadığı, ihtiyacı olmadığı halde, nesnelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü kontrol bozukluğudur. Genellikle ergenlikte  başlayan tedavi edilmezse, bazı hastalarda ömür boyu sürebilen bir rahatsızlıktır.  Az görülen, ötesi  sosyal etiketlemelere yol açtığı için tedavi arayışının kısıtlılığı sebebiyle, halk arasında yaygınlığı kesin saptanamamaktadır. Çalışma hastalığı, hırsızlıkların %3,8 ile %10’unun kleptomani nedeniyle olduğunu ortaya koymuştur.

Kişi eğer;

1. İhtiyacı yokken, maddi açıdan değerli olmayan, hatta para verip alabileceği bir şeyi gizlice almak için karşı konulamaz bir istek duyuyorsa
2. Çalma isteği geldikten sonra çok fazla gerginlik ve endişe oluyorsa
3. O nesneyi çaldıktan sonra rahatlama, haz ve yüksek hissediyorsa
4. Çalma isteği düzenli bir hale geldiyse ve her seferinde calma ile sonuclandiysa kleptomaniden bahsedilebilinir

Çalma Hastalığı Kleptomani Kimlerde Görülür?

• Beyindeki nörotransmitter de bozukluğu olan kisilerde
• Özellikle serotonin düzeyi normalden az olan kişilerde
• Ödül ve takdir sonra salgılanan dopamin ihtiyacı bu durumun tekrar tekrar yaşanmasına sebep olur. Özellikle daha küçük yaşlarda aile ve çevre tarafından yeterli sevgi, ilgi ve ödül takdir almamış kişilerde kleptomaniye daha sık rastlanır
• Nadir olsa da beyin travması sonrası kleptomaniye rastlanma ihtimali vardır
• Ailesinde kleptomani öyküsü varlığı, obsesif kompulsif bozukluğu bulunan bir kişinin yakın çevresinde bulunması, alkol veya bir maddeye karşı bağımlılığı olan bir kişiyle yakın olmak da kleptomani riskini artırabilir.
• Bazı psikolojik rahatsızlıkları olan kişilerde kleptomani görülme riski, sağlıklı bireylere kıyasla daha fazladır.

Kleptomani Yaşayan Kişiler İçin Terapi Seçenekleri

Kleptomani tedavi edilmezse  hem kişinin kendisine hem de yakın çevresindekiler için gerek özel hayatta gerekse iş hayatında büyük sorunlar oluşturabilir Duruma dair duyulan utanç  ve buna bağlı olarak tedavi alma korkusu kişileri, hastalığı gizleme yoluna itse de uzman tarafından yardım almak ve tedavi görmek son derece önemlidir. Tedavi edilmeyen vakalarda kleptomani ömür boyu devam edebilir.

Her hastalık gibi tedavi için başlangıç bir tanı alabilmesi ve kişinin bunu bir  hastalık olarak kabul etmesi önemlidir. Kleptomaninin sebepleri henüz bilinmediği için standart bir terapi tedavi yöntemi yoktur. Tedavi genellikle surecin ve dürtünün dinamiklerine göre oluşturulur. Uzman kararına göre kişi sadece psikoterapi alabilir ya da hem ilaç tedavi hem de psikoterapi seçenek haline gelebilir

Kleptomaniyi karmaşık hale getiren, bozuklukla gelen depresyon, anksiyete, kimlik sorunları gibi farklı sorunların da beraberinde var olmasıdır. Kleptomani ile obsesif kompulsif bozukluğun, patolojik kumar oynamanın, saç yolma rahatsızlığının fenomenolojik benzerlikleri itibariyle,  tedavilerinde benzer ilaçların ve yaklaşımların kullanılabileceğini göstermektedir. Kleptomani rahatsızlığının tedavisinde serotonin geri alım inhibitörleri (SSGI) , duygudurum düzenleyiciler ve opioid (dürtü) düzenleyici ilaçlar kullanılmakta ve bilișsel davranıșçı tedavi yaklaşımlarının etkinliğinin psikodinamik veya psikoanalitik yönelimli psikoterapilerden daha başarılı olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca bilișsel davranıșçı yaklaşımlar ilaç tedavisi ile birlikte kullanıldığında, sadece ilaç tedavisi yapılan örneklerden daha fazla başarı sağlanmaktadır.

Bilişsel davranıșçı terapilerde amaç,  işlevsiz düşüncelerin tekrar yapılandırılması, strese karşı problem çözme yaklaşımları ile alternatif tepkiler oluşturabilmek, yüksek riskli durumların belirlenerek, kaçınma davranışı oluşturarak,  yinelemelerin önlenmesidir.

Gizli Duyarlılaştırma Tekniği ile çalma isteği, hayal edilmiş çalma davranışlarının sonuçları ile ilişkilendirilerek uygulanmakta olup, kişinin yakalanması veya hapse atılma gibi durumlar yaratılarak başarılı bir şekilde kullanılabilmektedir.