Panik Atak Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Panik Atak Nedir?

Panik atak, birdenbire ortaya çıkan, şimşek çakması gibi beklenmedik şekilde kişiyi aniden etkileyen, dehşete düşüren ve zaman zaman tekrarlayan, yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleridir. Çoğu zaman kriz olarak da adlandırılır. Panik atakları sırasında kişi, korkunç bir şeyin gerçekleşmek üzere olduğundan emindir. Bu hisse genellikle hiçbir neden yokken başlayan göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, çarpıntı, nefes alamama, terleme, titreme, üşüme ya da ürperme, bazen de bulantı ya da karın ağrısı, baş dönmesi, dengesizlik, düşecek ya da bayılacakmış gibi olma, uyuşma ya da karıncalanma gibi belirtiler eşlik eder. “Kesin kalp krizi geçiriyorum”, “Bayılacağım”, “Galiba ölüyorum” gibi düşünceler o anda belirmeye başlar ve kişi o an kalp krizi geçirdiğini zannederek yoğun bir ölüm korkusu yaşar. Aslında bu belirtiler otonom sinir sisteminin sempatik bölümünün uyarılmasından kaynaklanmaktadır ve bu da kişinin korktuğunda verdiği tepkilerin aynısıdır.

Panik Atak Neden Olur?

Toplumda her 100 kişiden yaklaşık 3 kişide bulunduğu düşünülen bu rahatsızlık, ortada tehlikeli bir durum yokken, kişinin kendisini tehlikenin ortasında hissetmesine neden olur. Panik atak, bireylerin yaşam kalitesini oldukça olumsuz etkileyen psikolojik bir rahatsızlıktır. Normalde korku duygusunun hissedilmesi, kişinin hayatını güven içinde devam ettirmesini sağlar. Bu korku duygusu kişi gerçekten tehlikeli bir durumla karşı karşıya olduğunda oluşur. Bu duygu vücuttaki sempatik sistemin devreye girmesini sağlayarak, kişinin kaçmasını veya tehlikeyle savaşmasını sağlar.

Sempatik sistem devreye girerek kişinin solunumunun hızlanmasını sağlar. Soluğun kesilmiş gibi hissedilmesine yol açan bu durumun beraberinde kalp atışları hızlanır. Kişinin kendi kalp atışlarının hissedilmesine yol açar. Nabız hızlanması sonucu tansiyon yükselir ve vücuda daha fazla kan pompalanır. Beraberinde ise ateş basması, terleme ya da titreme gibi hislere neden olur. Sempatik sistem bunları “Tehlikeden kaçmak” için gerçekleştirir. Bu durumda o an ihtiyaç olmayan deri ve sindirim sistemi organlarına daha az kan pompalanmasını sağlar. Bu da kişinin uyuşma, karıncalanma, bulantı veya kusma gibi belirtiler göstermesine neden olur. Beyindeki kan ve dolayısıyla oksijen miktarının değişir ve birey kendini tuhaf ve kontrolünü kaybetmek üzereymiş gibi hissedebilir.

Panik ataklar aniden başlar, giderek şiddetlenir ve 10 dakika içinde şiddeti en yoğun düzeye çıkar; çoğu zaman 10-30 dakika devam ettikten sonra tıpkı gelişi gibi gizemli bir şekilde ortadan kaybolur. O esnada siz, size tam olarak ne olduğunu ve bir daha olup olmayacağını merak etmeye başlarsınız.

Panik Bozukluk Nedir?

Birçok kişi yaşamları boyunca sadece bir veya iki kere panik atak geçirir ve belki de stresli bir durum sona erdiğinde sorun ortadan kaybolur. Fakat panik ataklar yaygın bir hale gelince, kişi yeniden panik atak deneyimleme konusunda endişe duymaya başlar ve panik atak geçirebileceği ortamlardan kaçınır, buna da panik bozukluk denir.

Panik bozukluk ise, ataklar arasındaki zamanlarda başka panik atakların daha olacağına ilişkin sürekli bir kaygı duyma olarak tanımlanır. Panik bozukluk, panik atakların “kalp krizi geçirip ölme”, “kontrolünü yitirip çıldırma” ya da “felç geçirme” gibi kötü sonuçlara yol açabileceği inancıyla sürekli üzüntü duyma olarak tanımlanabilir. Bunun yanında ataklara ve olası kötü sonuçlarına karşı önlem olarak bazı davranış değişikliklerinin görülmesine sebep olan ruhsal bir rahatsızlıktır. Bu önlemlerin arasında işe gitmeme, spor ve ev işi yapmama, bazı yiyecek ya da içecekleri yiyip içmeme, yanında ilaç, su, alkol, çeşitli yiyecekler taşıma yer almaktadır.

Panik Atak Tedavisi:

Panik atak durumunda etkinliği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış iki tür tedavi vardır.

İlaç Tedavisi:

Beyin sinir hücrelerindeki bozuk olan hormon faliyetlerini düzelterek panik atakları önlemeyi amaçlayan SSRI, SNRI, Benzodiazepin türü ilaçlar, rahatsızlığın tedavisinde kişiye özel olarak reçete edilebilir. İlaç kullanımında birey kendisini iyi hissetse de ilaç kullanımına devam edilmelidir. İlaçların dozunun düşürülmesi ya da arttırılması, kullanımının tamamen bırakılması kesinlikle hekim kontrolünde yapılmalıdır. Panik atak tedavisinde bazı durumlarda ilaçla birlikte psikoterapi, bazı durumlarda ise tek başına psikoterapi uygulanabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi:

Bu tedavi yönteminde iki amaç bulunuyor. İlkinde danışanın, aslında tamamen zararsız olan atak belirtileri hakkındaki yanlış bilgi ve inanışlarının düzeltilmesi ve bu belirtiler ile korkmadan baş edebilmesinin öğretilmesi amaçlanmaktadır.

İkinci yöntemde panik atağın geleceğinden korktuğu için tek başına bulunmaktan kaçındığı yer ve durumlarla aşamalı bir şekilde tekrar tekrar karşılaştırılması, böylece korkularının üstüne gitmesi sağlanarak korkularını yenmesi amaçlanmaktadır.

Bu tedavide dışarıya çıkma, markete gitme, toplu taşıma araçlarına binme gibi, korku ve panikleri nedeniyle yapamadığı etkinlikler, bir plan dahilinde en basitlerinden başlayarak “alıştırma ödevleri” olarak verir. Danışan basitleri yapabilir hale geldikçe zorlarına geçilir ve bütün korkulan durumlar bitinceye dek alıştırmalar arttırılarak sürdürülür.

Panik atak tedavisinde oldukça etkili bir yöntem olan bilişsel davranışçı terapi sayesinde kişi, panik ataklardan ve panik bozukluğun gösterdiği belirtilerden tamamen kurtulabilir.